Bu sanymyzda, plastmassa düşünişimizi himiki nukdaýnazardan dowam etdirýäris.
Plastmassanyň aýratynlyklary: Plastmassanyň häsiýetleri subunitleriň himiki düzümine, şol subunitleriň nähili ýerleşdirilendigine we gaýtadan işlenişine baglydyr.Plastmassanyň hemmesi polimer, ýöne polimerleriň hemmesi plastmassa däl.Plastiki polimerler monomerler diýlip atlandyrylýan subunitleriň zynjyrlaryndan durýar.Şol bir monomerler baglanyşsa, gomopolimer emele gelýär.Dürli monomerler kopolimerleri emele getirýär.Gomopolimerler we kopolimerler çyzykly ýa-da şahaly bolup biler.Plastmassanyň beýleki aýratynlyklary şulary öz içine alýar: Plastmassa adatça gatydyr.Olar amorf jisimler, kristal gaty ýa-da ýarym kristal gaty jisimler (mikrokristallar) bolup biler.Plastmassa, adatça ýylylygy we elektrik geçirijileri pes.Köpüsi ýokary dielektrik güýji bolan izolýatorlar.Aýna polimerler gaty bolýar (meselem, polistirol).Şeýle-de bolsa, bu polimerleriň bölekleri film hökmünde ulanylyp bilner (mysal üçin polietilen).Plastmassalaryň hemmesi diýen ýaly stres edilende uzalmagy görkezýär we stres gowşandan soň dikelmeýär.Muňa “süýrenmek” diýilýär.Plastmassa çydamly we gaty haýal peselýär.
Plastmassa barada beýleki maglumatlar: Ilkinji doly sintetik plastmassa 1907-nji ýylda LEO BAEKELAND tarapyndan öndürilen BAKELITE boldy. Şeýle hem "plastmas" sözüni ýasady.“Plastmassa” sözi grek sözüniň “PLASTIKOS” sözünden gelip çykyp, şekillendirilip ýa-da galyp biljekdigini aňladýar.Öndürilen plastmassanyň takmynan üçden biri gaplamak üçin ulanylýar.Beýleki üçünjisi gapdal we suw geçiriji üçin ulanylýar.Arassa plastmassa, adatça suwda eremeýär we zäherli däl.Şeýle-de bolsa, plastmassadaky goşundylaryň köpüsi zäherlidir we daşky gurşawa siňip biler.Zäherli goşundylara mysal hökmünde phtalatlar girýär.Zäherli däl polimerler gyzdyrylanda himiki maddalara hem peselip biler.
Muny okanyňyzdan soň, plastmassa düşünişiňizi çuňlaşdyrdyňyzmy?
Iş wagty: 17-2022-nji sentýabr